ಇಪ್ಪತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಆದಿಕಾಲ, ವೈದ್ಯವಿಜ್ಞಾನ ಇನ್ನೂ ತೊಟ್ಟಿಲಲ್ಲಿತ್ತು. ಮನೋವಿಜ್ಞಾನವಂತೂ ಶಿಶು. ಹುಚ್ಚುಹಿಡಿದವರನ್ನು ಚರ್ಚಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ಜನರಿಗೆ ಬೈಬಲ್ ಓದಿ ಹೇಳುತ್ತಾ “ಭಗವಂತಾ ಕರುಣೆ ತೋರು” ಎಂದು ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆಗಿನ ಕಾಲಕ್ಕೆ ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿದ್ದ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ ಅಷ್ಟೇ!!
ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬಂದ ಪಾವ್’ಲೋವ್ ಎಂಬ ವಿಜ್ಞಾನಿ ‘Pavlovian conditioning’ ಅಥವಾ ‘classical conditioning’ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದ. ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ಅದು ಆತನಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಯಿತು. ಆತನ ಪ್ರಯೋಗಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಿದ ನಾಯಿಗೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಆತನೇ ಆಹಾರ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ. ಆದರೆ Pavlov ಕೈಯಲ್ಲಿ ಆಹಾರವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ನಾಯಿ ಜೊಲ್ಲು ಸುರಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಕೊಡುವಾಗ ಆತ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಬೆಲ್ ಬಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನ ಕಳೆದ ಮೇಲೆ ಕೇವಲ ಬೆಲ್ ಹೊಡೆದರೆ ನಾಯಿ ಜೊಲ್ಲು ಸುರಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ಬಿಹೇವಿಯರಲ್ ಸೈಕಾಲಜಿಯ ಮಹತ್ವದ ಪ್ರಯೋಗವಾಗಿತ್ತು.
ಇದೇ ತಳಹದಿಯ ಮೇಲೆ ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಡಾ.ವ್ಯಾಟ್ಸನ್ ಒಂದು ವಿಲಕ್ಷಣ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿದ. ಅದು ಆತನಿಗೆ ಖ್ಯಾತಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಕುಖ್ಯಾತಿಯನ್ನೂ ತಂದಿತು. John B. Watson ಹಾಗೂ ಆತನ ಶಿಷ್ಯ Rosalie Rayner 1920ರಲ್ಲಿ Journal of Experimental Psychology ಎಂಬ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ‘Little Albert Experiment’ ಬಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದರು.
ಒಂದು ಫೋಬಿಯಾ ಅಥವಾ ಹೆದರಿಕೆಯನ್ನು ಮಗುವಿನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತರುವುದು ಅದರ ಗುರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಅದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ಅವರು ಒಂಬತ್ತು ತಿಂಗಳ ಶಿಶುವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಅದಕ್ಕೆ ‘Albert ‘ ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. Pavlov ಮಾಡಿದ ಪ್ರಯೋಗಗಳೇ ಇಲ್ಲೂ ಸಹ ನಡೆಯಿತು. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯನ ಮೇಲೆಯೇ ಪ್ರಯೋಗ ನಡೆಯಿತು.
ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಮುಂದೆ ಮೊದಲು ಒಂದು ಮೊಲ , ನಾಯಿಯನ್ನು ತರಲಾಯಿತು . ಯಾವುದೇ ಹೆದರಿಕೆ ಇಲ್ಲದೆ ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಅದರೊಡನೆ ಆಟವಾಡಿದ , ಕುಣಿದಾಡಿದ . ನಂತರ ಜೋರಾದ ಬೆಲ್ ಶಬ್ದ ಮಾಡಲಾಯಿತು . ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಹೆದರಿ ಅಳಲಾರಂಭಿಸಿದ . ನಿಧಾನವಾಗಿ ಆತನಿಗೆ ಒಂದು ಫೋಬಿಯ ಇಂಡ್ಯೂಸ್ ಮಾಡಲಾಯಿತು . ಪದೇ ಪದೇ ಆತನ ಎದುರಿಗೆ ನಾಯಿ , ಮೊಲ ತಂದು ಬಿಟ್ಟು ಜೋರಾದ ಶಬ್ದ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು . ವ್ಯಾಟ್ಸನ್ ನೀಡಿದ ಹೈಪೊಥೆಸಿಸ್ ನಿಜವಿತ್ತು . ಆಲ್ಬರ್ಟ್’ಗೆ ಫೋಬಿಯಾ ಶುರುವಾಯಿತು . ವ್ಯಾಟ್ಸನ್ ಪ್ರಸಿದ್ಧನಾದ , ಆದರೆ ಆಲ್ಬರ್ಟ್? ಕೆಲವರು ಹೇಳುವ ಪ್ರಕಾರ ಕೇವಲ ನಾಯಿ , ಮೊಲಕ್ಕೆ ಈ ಪ್ರಯೋಗ ಸೀಮಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ . ಅಮ್ಮನ ಫೋಟೋ ತೋರಿಸಿ ಬೆಲ್ ಶಬ್ದ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಪತ್ರಿಕೆಯೊಂದು ಆಲ್ಬರ್ಟ್’ಗೆ ಸಾಂತ ಕ್ಲಾಸ್ ಕಂಡರೂ ಹೆದರಿಕೆ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಿತು. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಯಾರು ಎಂಬುದನ್ನು ಸಂಶೋಧಿಸಿದರು. ವ್ಯಾಟ್ಸನ್’ನ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಒಬ್ಬ ನರ್ಸ್ ಮಗನೇ ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಎಂದು ನಂಬಲಾಯಿತು. ಅವಳಿಗೆ ತನ್ನ ಮಗನ ಮೇಲೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರಯೋಗ ಗೊತ್ತೇ ಇರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೆಲವರೆಂದರೆ, ಆಕೆಗೂ ಗೊತ್ತಿತ್ತು ಎಂದು ಕೆಲವರೆಂದರು. ಇವನೇ ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಎಂದು ಹತ್ತು ಹಲವು ಜನರೆಡೆಗೆ ಬೊಟ್ಟು ಮಾಡಿ ತೋರಿಸಿದರು . ಕೆಲವರ ಪ್ರಕಾರ ತಾಯಿಗೆ ವಿಷಯ ತಿಳಿದು ಮಗನ್ನನ್ನು ಕರೆದುಕೊಂಡು ದೂರ ಹೋದಳು. ಅದೇನೇ ಇರಲಿ ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ತನ್ನ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಏಕಾಂಗಿಯಾದ. ಜೀವನವಿಡೀ ಹೆದರಿಕೆಯಲ್ಲೇ ನಲುಗಿ ಹೋಗಿದ್ದಿರಬಹುದು ಆ ಜೀವ.
ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಯೋಗದ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರ ತರವಾದ ಟೀಕೆಗಳು ಕೇಳಿ ಬಂದವು. ಅಮೆರಿಕನ್ ಸೈಕಲಾಜಿಕಲ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಸಹ ಈ ಪ್ರಯೋಗ ನಡೆಸಿದ್ದು ತಪ್ಪು ಎಂದು ವರದಿ ನೀಡಿತು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೇ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಮನುಷ್ಯರನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಬಾರದು ಎಂಬ ನಿರ್ಬಂಧ ಹೇರಲಾಯಿತು.
ಆದರೆ ಈ ಪ್ರಯೋಗ ಬಿಹೇವಿಯರಲ್ ಸೈನ್ಸ್’ನ ಒಂದು ಮೈಲಿಗಲ್ಲು. ಮನೋವಿಜ್ಞಾನದ ದಿಕ್ಕನ್ನೇ ಬದಲಾಯಿಸಿದ ಪ್ರಯೋಗಕ್ಕೆ ಅರ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ ಆಲ್ಬರ್ಟ್’ಗೆ ನಾವು ಋಣಿಗಳು . ಭಾರತದ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮನೋರೋಗ ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ಹುಚ್ಚು ಎಂದಷ್ಟೇ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ನಗು ,ಅಳು ,ಕೋಪ ,ಪರಿತಾಪ ಎಲ್ಲವೂ ಮನೋರೋಗಗಳೇ ! . ಎಲ್ಲವೂ ಪೂರ್ವ ನಿರ್ಧರಿತ ನಿಯಮಗಳು , ‘ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಕಂಡೀಶನ್ ‘ .
